TROCHUS

TROCHUS

puerile ludicrum seu exercitamentum, Dempstero, in Rosin. l. 5. c. 1. cui a τρέχω nomen. Eius meminit Helenius Acron ad Horat. in Arte, v. 380.

———— Indoctusve pilae, discive Trochive.

Cum Turbine eundem facit, idem Dempsterus. Sed distinguit Salmas. as Martialem, l. 14. Epigr. 168. cuius lemma, Trochus.

Inducenda rota est: das nobis utile munus.

Iste Trochus pueris, at mihi canthus erit.

Ubi prius cantus legebatur, quasi intelligeretur tinnitus Trochi missi: cum per synecdochen Poeta dicere velit, rotâ vel ferrô hôc muniri rotam plaustri, quô pueri ludere solent. Fuit itaque Trochus, teste Salmasiô, alius emnino a turbine; rotula nempe (seu circulus unde ei nomen) ex are seu ferro, cuius axiculis appensi annuli, inter mittendum et currendum, alte tinniebant. Quam ob causam garrulum eum vocat Poeta, Epigr. seq.

Garrulus in laxo cur annulus orbe vagatur,

Cedat ut argutis obvia turba Trochis?

Mercurialis similiter, in Trocho, primo fuisse circulum, in circulo annulum, qui sonô spectatoribus voluptatem afferebat, tradit; additque adfuisse impulsorem, cum ansa, quam Propertius clavem vocat, l. 3. El. 13. v. 6.

Increpta et versi clavis adunca Trochi.

Unde concludit, Trochum idem ludi genus fuisse cum Cricilasia Antylli, descriptâ apud Oribasium, Collect. l. 6. c. 26. nisi quod Antyllus circulô suô tenues annulos, non annulum, circumpositos tradit et virorum exercitationem Circilasiam facit. Memint vero et Xenophon Trochi, cum in Conviv. de mulere Psaltria narrat, quod in saltando missos plures Trochos exciperet, simulque saltans eos proiceret in altum, rursumque acciperet concinne. Et certe a Graecis ad Romanos transiisse, Horatius indicat, l. 3. Carm. Ode. 24. v. 57.

Seu Graecô iubeas Trochô.

Sicut autem Trochus a Turbine diversus fuit, ita ab exercitatione illa quae hodie super ligneas tabulas pannis contecta una cum ligneis pilis efficitur et Trochus nuncupatur, multum differebat. Peragebatur enim is in publicis Gymnasiis, aliisque locis. Habebatque annulum seu annulos strepitum edentes, postremo ex aere conflabatur atque clavem habebat aduncam, ut dictum: quae omnino nec in Turbine, nec in hodierno Trocho reperire est. Inter exercitationes vero Gymnasticas non Propertius solum, sed et Horatius, de Arte Poet. reponit: ad quam vero Gymnastices speciem pertinuerit, incertum. De eius in Medicina Gymnastica usu varia habet Mercurialis, l. 6. c. 7. Etiam ad militarem aliquô pactô spectâsse, videtur poses colligi ex eo, quod refert Amm. Marcellin. l. 21. Iulianum Caesarem, apud Parisios variis sese exercuisse motibus in campo et inter alios quôdam, quem dum faceret, axiculis, queis orbis erat compaginatus, in vanum excussis, ansam remansisse illam, quam retines validâ manu stringebat: E' quo loco Turnebus censuit eiusmodi exercitationem Trochum fuisse. Figuram Trochi a Ligorio, qui eam ex forma, in vetustissimo atque amplissimo cuiusdam Comici vel Satyrici Poetae monumento, expressa, in via Tiburtina prope Romam acceperat, (ubi tamen praeter annulos dentes quidam circulo infixi et mobiles sunt, quos ad strepitum maiorem edendum appositos fuisse, est vero simile) ad se missam, exhibet praefatus Hieron. Mercurialis, de Arte Gymn. l. 3. c. 8. Sed et Trochus Veneficarum, aliô nomine ῥόμβος, in Laelii Erotopaegnio, apud Apuleium, Apolog.

Philtra omnia undique irrnunt,

Trochus, pili, ungues ————

Vide supra voce Rhombus. It. τροχός Graecis massa seu panis aeris, unde τροχίας καλκὸς, aes in huiusmodi massas formatum, apud Polluc. Sic interpres Aristophanis τροχοειδὲς κατασκεύασμα vocat rotundam massam, de vitro: κρόκος τροχίςθ εὶς dicebatur, qui tritus in parvos τροχοὺς seu τροχίσκους redigebatur; cui oppositus ὁ τρίχινος, qui integer et capillaris etc. Salmas. ad Solin p. 1077. De Trochis Niloticis alibis, in mucronem desinentibus, qui in Musaeo Kircheriano romae asservantur, vide Georg. de Sepibus, in Descriptione eius, p. 28. et plura supra voce Rota.